Wat is een hypothecaire inschrijving bij je hypotheek?

Je wist het misschien al, maar de bank is geen suikertante. Als je een smak geld leent, dan wil zo een financiële instelling haar geld terug. Daarom geeft ze geen gewone lening maar een hypothecaire lening (of kortweg hypotheek). Het is zowat de basis voor iedereen die een huis koopt, dus wees gezeten met een koffie en we leggen het principe nog eens uit.

Hypotheek, uit het Grieks hypo-thèkè, betekent letterlijk ‘iets onder iets anders leggen’. Een onderpand dus, of een waarborg. Als je voor een huis leent, dan is het eigenlijk jouw huis zelf dat als waarborg dient. Je woont dus in je eigen garantie. De bank kan beslissen om het huis verkopen om haar geld terug te krijgen, als jij in woelig water komt en echt niet meer kan afbetalen.

Wanneer de opbrengst van de verkoop verdeeld wordt, staat de bank ook als eerste in de rij. Zelfs al heb je nog andere schuldeisers, dan zal zij er toch eerst haar geld uithalen. Minus wat je al afbetaald hebt natuurlijk, maar wel inclusief de intresten en bijhorende boetes. Jij hebt hen zelf dat privilege — letterlijk een voorrecht — gegeven met de hypothecaire inschrijving.

Die hypothecaire inschrijving staat bij de notaris in steen gebeiteld (enfin, op papier dan toch) en hangt vast aan het huis. Niet aan jou als persoon. Dat betekent dat jij het huis ook niet kan doorverkopen zonder dat die hypotheek eerst van het pand gehaald wordt. De bank heeft er zogezegd nog haar hand op, vandaar dat het opheffen van een hypotheek ook een ‘handlichting’ heet. Je scoort zeker punten bij de notaris als je die term al kent.

Het rare is dat een hypothecaire inschrijving een vaste duurtijd heeft: dertig jaar. Ze volgt dus niet de looptijd van je krediet. Zelfs als je geleend hebt op twintig jaar, dan nog blijft de inschrijving tien jaar verder lopen.

Wil je die hypothecaire inschrijving doorhalen of handlichten, dan moet je nog altijd langs de notaris passeren tot de 30 jaar voorbij zijn. Daar komen helaas ook kosten bij kijken en hoeveel die bedragen hangt af van je initieel ingeschreven bedrag. Stel dat je 20 jaar geleden €300.000 had ingeschreven, zal de kost op dat bedrag berekend worden. Een eventueel openstaand bedrag staat daar los van.

Reken voor een handlichting altijd tussen de €850 tot makkelijk een dikke €1000.

En wat als je op meer dan dertig jaar leent? De bank zal dan op het einde van de eerste termijn van dertig jaar vragen aan de bevoegde diensten om nog eens te verlengen… met dertig jaar. Voor minder doen ze het niet, blijkbaar.

Die handlichting is een belangrijke kwestie. Een koper wil natuurlijk geen huis waar nog een hypotheek op rust, met alle risico’s vandoen. Hij wil, alweer met de juiste terminologie, ‘voor vrij en onbelast’ kopen, dus zonder bezwaring met een hypothecaire inschrijving. Ook een bank wil geen lijken in de kast, trouwens. Als je dus je lening wil herzien omdat je bij bank B betere voorwaarden krijgt, dan moet de hand van bank A gelicht worden. Als je intern herfinanciert, bij dezelfde bank dus, dan is er geen handlichting vandoen.

De hypothecaire inschrijving gebeurde vroeger bij het hypotheekkantoor, waar de hypotheekbewaarder aan het hoofd stond (ongetwijfeld een man met een sigaar). Sedert enkele jaren heeft de overheid de oubollige dienst afgeschaft en toegewezen aan de AAPD, de Algemene Administratie van de Patrimonium-Documentatie. Maar voor jou als consument is dat niet zo relevant, want jij krijgt er niet mee te maken. Alle contacten lopen via de notaris.