Behoud ik mijn woonbonus met een pandwissels of een nieuwe lening?

Goeie vraag. Je bent niet de eerste die ze stelt. Het antwoord is JA bij een pandwissel of een herfinanciering, NEE voor een wederopname, een langere looptijd of een hoger bedrag. En nog een bonus: een nieuw lief kan ook helpen. OK, wacht, vertel eens meer?

Laat ons beginnen met de woonbonus zelf. Dat is het jaarlijkse belastingvoordeel dat de Vlaamse Overheid je cadeau deed voor je eerste woning. Deed, in de verleden tijd, want de woonbonus ging op de schop op 1 januari 2020. Het voordeel geldt nu enkel nog voor wie een lening afsloot vóór die datum, en dat elk jaar tot het einde van de lening. Dat tikt mooi aan, bijvoorbeeld tot 18.500 per persoon op een lening met een looptijd van 25 jaar. Zo een korting op je belastingbrief speel je natuurlijk liever niet kwijt.

Leningen lopen lang, levens veranderen snel. Dus wat als je vandaag een nieuw huis koopt? Ben je dan de woonbonus kwijt? Niet noodzakelijk. Als je gaat voor een pandwissel, dan verandert wel het huis, maar niet de lening. Je behoudt dezelfde voorwaarden bij dezelfde bank, en de hypotheek schuift door van het ene naar het andere pand. Het is de notaris die de hypotheekoverdracht regelt met een paar pennentrekken. En aangezien het fiscaal voordeel vasthangt aan de lening, blijft de woonbonus netjes bewaard.

Wat dan met een herfinanciering? Dat wil zeggen: zelfde huis, nieuwe lening. Die nieuwe lening heeft betere voorwaarden — anders begin je daar niet aan — en je kan ze afsluiten bij een andere bank voor het bedrag dat nog openstaat. Ook daar toont de overheid zich soepel. Ze zien dit als een verderzetting van de oorspronkelijke lening en laten de woonbonus ongemoeid.

(Wat ook vaak voorkomt, is de combinatie van pandwissel met herfinanciering. Dat is nodig wanneer je nieuwe nestje groter — en dus duurder — is dan het vorige. Daarvoor heb je een extra lening nodig bovenop de pandwissel. Een tweede lening betekent wel een tweede maandlast, wat financieel zwaar kan vallen. Door het oude woonkrediet te verlengen in duurtijd, kan je die eerste maandlast alvast een beetje doen zakken. Vreemd genoeg mag zo een verlenging sinds 2022 niet meer met een interne herfinanciering. Je kan de duurtijd enkel verlengen als je bij een andere bank gaat aankloppen. En dan is het logisch dat je ook bij die andere bank je extra woonkrediet afsluit. Hypotheek.winkel kan dat voor jou naadloos begeleiden.)

Nog een schoontje: zoek een lief met een woonbonus. Het fiscale voordeel geldt namelijk voor beide partners die een huis afbetalen. Als jouw vlam nog leende vóór 2020, dan springt de woonbonus ook over op jou wanneer jij mede-eigenaar wordt van de woning (voor 1% is genoeg) en de lening mee gaat afbetalen. Je moet wel wettelijk samenwonen of trouwen, dat wel. Met een weekendlief zal het niet lukken.

Het verhaal verandert bij een wederopname. Dan gaat het niet over het geleende bedrag dat nog openstaat, maar een stuk van het bedrag dat je al afbetaald hebt. Je leent dat geld opnieuw van de bank, omdat je bijvoorbeeld gaat verbouwen, binnen de voorwaarden van de lopende lening. Vanaf dan gaat de vlieger niet meer op voor de woonbonus. Dit zien ze bij de belastingen als nieuw gemaakte kosten en ze hebben natuurlijk gelijk.

Eigenlijk wil de overheid gewoon vermijden dat er meer of langer geprofiteerd wordt van een cadeau dat ze niet meer willen geven. Je huis mag veranderen, je lening mag veranderen, maar niet de duur of het bedrag. Er zijn grenzen aan de gulheid. De looptijd van je lening is vastgeklikt op 31 december 2019. Als je toen nog 60 maanden te gaan had, dan blijven het er 60, ook als je bij de bank de looptijd verlengt. Idem dito voor het bedrag. Stel dat je bij een herfinanciering nog bijleent, dan krijg je het voordeel van de woonbonus enkel op de originele som.